Hans: “Hoe staat de kas er nu bij?”
Jan Minze: “De dieren doen het hartstikke goed, de beplanting ook! In vijf jaar tijd is de beplanting bijna geëxplodeerd. Momenteel snoeien we meer dan we bijplanten. Daar hoopten we op, maar het moet allemaal maar wel gebeuren. Als je foto’s ziet van de opening en nu… dan is er veel veranderd.”
Hans: “Dat is natuurlijk geweldig! Liep alles dan ook op rolletjes of hebben jullie veel moeten doen om tot dit punt te komen?”
Jan Minze: “Het proces daarnaartoe was pittig. Dit is de grootste kas ter wereld, dus we hebben geen vergelijkingsmateriaal. Daarnaast zit er meer aansturing in deze kas dan in een gemiddeld academisch ziekenhuis. Je kunt alles regelen: water, vocht, temperatuur. Dat moet je eerst inregelen, dat was de eerste jaren echt een kunst.”
Hans: “Hebben jullie dat nu volledig onder controle?”
Jan Minze: “Inmiddels is dat allemaal ingeregeld, maar achterover zitten? Nee dat is er niet bij. We brengen nu de temperaturen in de kas langzaam omlaag. Eerst hanteerden we 25 a 30 graden. Nu zitten we in de nachtperiode op 18 graden, om extreme groei tegen te gaan. Het is continu een balans zoeken tussen gastgerichtheid, dierenwelzijn en de beplanting optimaliseren.”
Hans: “Er zit dus een tevreden manager tegenover me?”
Jan Minze: “Ja, ik ben super trots. Echt waar. Dit was er niet. Het is innovatief, nieuw en trendsettend. Vanuit heel de wereld komen mensen naar onze kas, om te kijken waarom er bij ons zo’n goede groei en balans is in de beplanting. Vanuit de dierentuinbranche, maar ook zwembaden en vakantieparken bijvoorbeeld. Dankzij specialisten zoals Hilbert Makkinga van Drielanden Bomen, Heicom voor het substraat, Lars-Bo Kjeldstrøm en zijn speciale beplanting en onze bouwer Volker Wessels staat er een unieke kas. Waar ik ook trots op ben, is hoe we de kas bijhouden. Soms zie ik elders doorgeslagen groen, waar hoge bomen tegen het dak aan staan en de diversiteit ver te zoeken is. We zijn continu met de beplanting bezig, halen soms planten weg, brengen diversiteit aan. Dat is mooi om te zien.”
Hans: “Ik ben reuze benieuwd!”
Jan Minze: “Nou, kom maar mee. Dan gaan we kijken!”
Jan Minze leidt ons door de grote, groene kas. Het verschil met vijf jaar geleden is groot. Tropische bomen met bladeren van minstens vier meter lengte groeien de lucht in. We zien oranje vruchten, olifanten in hun verblijf en de apen slingeren vrolijk door de kas. Natuurlijk willen we alles weten over het bodemleven en de planten en bomen die daarin groeien. Jan Minze stelt ons voor aan de enthousiaste Erik van Dam. Hij neemt ons mee op expeditie.
Erik is minstens net zo kleurrijk als de planten om hem heen. Met wijdse armgebaren en een brede glimlach vertelt hij alles wat hij weet over het groen. “Je hebt wetenschap en je hebt kennis”, begint hij zijn verhaal. “Wetenschap is: ‘ik weet het’. Kennis draag je uit. Dat wil ik doen. Kennis uitdragen, mensen meenemen. Ik ben plantenverzorger in deze kas en ik vertel graag aan mensen die mij wat vragen. Ik werk met mijn passie, op de mooiste plek die je kunt bedenken!”
Onkruid is uit den boze
Hans hangt direct aan zijn lippen. Natuurlijk willen we eerst weten hoe ‘ons’ substraat het doet in deze jungle. Van Dam is tevreden. “Eigenlijk is jullie substraat vrij schraal. Wij kregen destijds planten van acht meter hoog met drie wortels. Daarom kozen we voor grof zand met stenen, heidecompost voor een lage pH, houtcompost voor het bodemleven en weinig voeding . Dat zet gewicht op de wortel, zodat de plant niet direct omvalt. Door een lage voedingswaarde moet de wortel diep in de grond op zoek naar voeding en dus wortelen ze beter.” “Dat klopt”, weet ook Hans nog. We kozen voor een grove split; een hoekig granulaat zodat de wortels goed konden verankeren. Onkruid was toen ook een issue. We hebben, zoals eigenlijk altijd, hele schone grondstoffen gebruikt. Vrij van onkruid.”
‘Hij is prachtig!’
Zelfs een leek kan zien dat de bomen in deze kas het goed hebben. We zien bloemen, vruchten en bladeren van minstens drie meter. Toch valt Hans ook iets anders op: gele randen rondom de bladeren. Erik legt het uit: “Helaas werd onze grond te zout. Er was water van de straatkolken in ons bassin gekomen. Al mijn bladeren hadden gele randen vanwege een te hoge EC! We zijn daarom gestopt met extra voeding geven, daarvan gaat het zoutgehalte namelijk alleen maar omhoog. Inmiddels is de beplanting bijna volledig hersteld. Kijk, deze plant had giga-gele randen. En moet je nu zien: hij is prachtig!”
Passie Ik werk met mijn passie, op de mooiste plek die je kunt bedenken'
Het allermooist
Erik heeft een aantal favoriete planten in de kas. “Welke het allermooist is? Alle medicinale en eetbare planten. Daar kan ik van overleven. Banaan, Mango, Papaya. Dat ze het hier goed doen, dat vind ik leuk. Ik kan voedsel bij de dieren brengen bijvoorbeeld.” Erik neemt ons mee naar een halfhoge, groene plant. “Dit is een juweeltje. Onze voorouders kennen deze plant als Antibiotica. Deze hier houdt mij op de been. Ik eet regelmatig een hapje.”
Ondanks af en toe een geel randje, is Erik tevreden over de beplanting. “Ja, absoluut! Dat begint bij jullie, bij goede grond. Als dat vijf jaar geleden niet goed was geweest, had het groen niet goed geworteld en er nu niet zo mooi bijgestaan. Daarna zijn we gaan ervaren en ontwikkelen en dat doen we nog steeds. Voorheen gaven we elke dag water. Zes keer per week een uur. Ik ben nu overgegaan op drie keer per week twee uur. Zo komt het water meer bij de grond en heeft de beplanting een rustdag tussendoor. Dat zie je! Ik zou soms wel specifiek één plant die het wat moeilijk heeft voeding willen geven, maar dat gaat niet. Er is een algeheel systeem voor de hele kas. Als ik rondkijk, zie ik dit: de plant groeit goed, is niet geel, er vallen geen takken naar beneden – dus hij sterft niet af, ik zie vruchten en ik zie mensen genieten van hun bezoek.”